Gids voor de hunebedden in Drenthe en Groningen

In 1978 kwam Frits Bom (de vakantieman van weleer, kent u hem nog?) met de "Eerste Nederlandse Hunebeddengids". Dat is 34 jaar zo gebleven; althans in een papieren versie. Sinds 1996 voorziet deze website op internet in die leemte. Nu, na jaren, komt Drenthe's provinciaal archeoloog Wijnand van der Sanden met een waardige vervanger en nu dus niet van een amateur maar van een prof. Niet zomaar, maar als onderdeel van een door de Hunebeddenbeheergroep uitgestippeld plan om de hunebedden op samenhangende en eigentijdse wijze op de kaart te zetten en om een eind te maken aan de chaos van bordjes, richtingwijzers en infopanelen. Een uitstekend plan dat nu volop in uitvoering is. Eigenlijk voorzag het in 1999 verschenen boek "Hunebedden , Monumenten van een Steentijdcultuur", waarvan Wijnand co-auteur was, al in de informatiebehoefte want daarin staan ook al alle hunebedden beschreven. Maar dat boek kan nauwelijks een gids worden genoemd omdat het in de boekenkast thuishoort. Bovendien is dit standaardwerk helaas al enige jaren niet meer verkrijgbaar. Het nieuwe boek van Van der Sanden is qua inhoud een prima vervanger en zelfs meer dan dat. Het voorziet ieder hunebed afzonderlijk (alleen G5, Delfzijl ontbreekt) van een schat aan informatie. Maar ik heb enkele bedenkingen. Het boek hinkt op twee gedachten. Het wil een handige gids voor onderweg zijn, maar is te groot voor de wandelaar en de fietser. Het past in het handschoenenvak van de automobilist maar de auto is geen ideaal vervoermiddel om op hunebeddenjacht te gaan. De auteur schrijft het boek zowel als een gids als een naslagwerk, maar presenteert het als gids. De inleiding bevat veel algemene informatie maar het is verwarrend dat een deel van die informatie nogal willekeurig als bladvulling aan de afzonderlijke hunebedden is toegevoegd. Daar wordt in de inhoudsopgave niet naar verwezen en is dus ook moeilijk terug te vinden. Opmerkelijk is verder nog dat Van der Sanden de door de gerenommeerde hunebeddenexpert, dr. A.J.Bakker ondersteunde theorie dat de trechterbekerboeren bij de bouw hulp van deskundigen moeten hebben gehad, onbeargumenteerd afdoet met de opmerking: "Zo zat de Hunebedcultuur niet in elkaar". Echter, hoe die cultuur dan wel in elkaar zat weet eigenlijk niemand en ook de auteur niet, want zoals hij verderop schrijft "Daarvan weten we vermoedelijk niet meer dan 1%". Hier rammelt zijn argumentatie.
Los van deze kanttekeningen blijft het een uiterst aantrekkelijk boek voor iedere geïnteresseerde, alleen al vanwege de schitterende, nog niet eerder gepubliceerde foto's, de prachtige opmaak, de waardevolle informatie en de lage prijs.

Uitgever: W BOOKS, juli 2012, ISBN 9789040007040, 96 pagina's, prijs € 12,95

Reuzenstenen op de es - de hunebedden van Rolde is eind april 2007 verschenen en gaat over de beide hunebedden die achter de Jacobuskerk in Rolde liggen.

De grafmonumenten zijn tussen 3400 en 3200 v. Chr. opgericht door boeren van de Trechterbekercultuur. Het boek gaat uitvoerig in op de geschiedenis van de beide monumenten nadat hun rol als graf is uitgespeeld. Hoe hebben de talloze generaties sindsdien tegen deze monumentale bouwsels aangekeken en hoe zijn zij er mee omgegaan? Zijn het in de 17de eeuw nog door wrede, mensenetende reuzen gebouwde graven, in de loop van de 19de eeuw gaan provincie en Rijk zich actief met de zorg voor deze voorouderlijke monumenten bezighouden. Het boek volgt de verschuiving in betekenisgeving op de voet. De hunebedden van Rolde zijn bezocht door schilders, tekenaars, fotografen, schrijvers, geleerden, bestuurders en zelfs leden van het koningshuis. Ze waren onder de indruk van wat ze zagen en legden hun gevoelens vast in woord en beeld. Al deze en andere uitingen komen aan bod.

Hoe krijg je een boek vol over 2 hunebedden zul je je als leek misschien afvragen. Daar heeft provinciaal archeoloog Wijnand van der Sanden geen enkele moeite mee. Het is ongelovelijk hoeveel boeiende informatie hij over dit onderwerp heeft verzameld en er met een vlotte pen over weet te vertellen. Zelfs als je voor het eerst het boek doorbladert boeit het al door de vele en prachtige illustraties in de vorm van tekeningen, schilderijen, kaartmateriaal, reproducties en plattegronden, sommige nog nooit eerder gepubliceerd. Misschien geen boek voor de grote massa, daarvoor is het te gespecialiceerd, maar de in geschiedenis en archeologie geïnteresseerden zullen er van genieten.

Het boek is het eerste in een reeks "Erfgoed in Drenthe".

Waanders Uitgevers / ISBN 978-90-400-8367-9 / 224 blz./ Prijs € 19,50

Hunebedden, Monumenten van een Steentijdcultuur is de titel van een in 1999 verschenen boek over hunebedden. Het boek was al snel uitverkocht, maar in mei 2005 verscheen de geaktualiseerde 2e druk. Ook deze is druk is al nauwelijks meer te vinden. Alleen in het Hunebedcentrum in Borger hebben ze voorlopig (voorjaar 2009) nog een voorraadje.

Voor iedereen die in het onderwerp is geïnteresseerd en er meer over wil weten is dit werk, naast deze website, dé ideale bron. Het boek bevat een algemeen overzicht over de hunebedden en de cultuur die ze heeft voortgebracht. Het is bestemd voor iedereen die meer wil weten over de hunebedden, hun historische en culturele achtergronden en hun onderzoeksgeschiedenis. Voor die lezers hebben de auteurs een hoeveelheid veelzijdige en intrigerende informatie verzameld en gerangschikt die de grote "stomme" stenen die het Drentse landschap sinds vele eeuwen herbergt, tot spreken brengt. Het is bovendien rijk geïllustreerd en voor zo'n prachtig boek nog laaggeprijsd ook.

De auteurs zijn de archeologen Evert van Ginkel, Sake Jager en Wijnand van der Sanden. Dit trio vertegenwoordigt de grootst denkbare deskundigheid op hunebeddengebied in ons land. Daarmee kan dit boek als hét moderne standaardwerk over dit onderwerp worden beschouwd.

Het boek is een uitgave van Uitgeverij Uniepers te Abcoude en de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort, in samenwerking met de Provincie Drenthe, het Nationaal Hunebedden Informatiecentrum en de Stichting Het Drentse Landschap. Ondergetekende leverde veel van de foto's die dit boek illustreren.

ISBN 90 6825 333 6 / 208 pagina's/ prijs € 21,90

"Moord bij het Hunebed" is een spannende detective, zowel voor volwassenen als voor kinderen vanaf een jaar of 10. Naast het vlot geschreven verhaal heeft het trekjes van een streekroman en geeft het en passant informatie over hunebedden en zijn bouwers, echter zonder dat het er met de haren is bijgesleept. Een "whodunnit" om in één adem uit te lezen. Aanbevolen !

Uitgeverij Noordhoek, 224 pagina's, ISBN 90 330 1197 2. Prijs € 15,-

Fietsen langs Hunebedden.

Dit is de titel van een jubileumuitgave van de Stichting ReCreatief Fietsen en maakt deel uit van een serie van 24 delen in de serie "Fietsen vanuit....". Het is de eerste meerdaagse route van de stichting. Dat kan ook niet anders want de totale lengte bedraagt 292 km. Drenthe is groter dan je denkt... :-) De route die uit 7etappes bestaat, begint en eindigt respectievelijk bij het NS-station van Meppel en Emmen. Het boekje biedt aanzienlijk meer dan een pure routebeschrijving. Het belicht de historie van de hunebedden en beschrijft ze allemaal. Daarbij is (met toestemming mijnerzijds) ruimschoots en vaak letterlijk geput uit de informatie die op deze website werd gevonden. Maar ook andere bezienswaardigheden aan de route krijgen aandacht. Drenthe was al dé fietsprovincie van Nederland (denk aan de fietsvierdaagse), met deze uitgave krijgt dat nog een extra accent. Kortom, fietsminnend Nederland zal blij zijn met deze aanwinst. Er is inmiddels een nieuwe verbeterde druk uit. De prijs (€ 9,50) is bescheiden gebleven.Te bestellen op www.recreatief-fietsen.nl

Hunebedden in de Nederlandse literatuur.

Ga er maar voor zitten: pluis zoveel mogelijk boeken met enige literaire status na op het trefwoord "hunebed" en kijk wat je vindt. Het doel: een bloemlezing samen te stellen van publicaties van Nederlandse auteurs die zich op welke manier dan ook met het onderwerp hunebedden hebben bezig gehouden. Een ware sysiphus klus, maar initiatiefnemer Hein Klompmaker, directeur van het NHI vond een drietal toegewijde medewerkers van zijn club, veelal in vrije tijd, bereid , om niet te zeggen 'zogek', om die klus te klaren. Drie jaar hebben ze er over gedaan, en het moet gezegd: het resultaat is indrukwekkend. Had u ooit gedacht dat coryfeeën als Theun de Vries, W.F. Hermans, Harry Mulish, Gerrit Krol en andere P.C.Hooft-prijs winnaars zich ooit met het fenomeen hunebedden hadden beziggehouden? Dus wel.

Het resultaat ligt er: een stevige pocket, maar klein genoeg om in je binnenzak te steken bij je speurtocht naar de Drentse prehistorische monumenten. Of het romantische beeld dat de makers hebben dat de gebruikers dit kleinood in het avondrood bij een hunebed uit de zak halen om wat proza te lezen klopt, waag ik te betwijfelen. Wel geeft het boek de lezer in de beslotenheid van de huiskamer de ruimte volop te genieten van de voortreffelijk gekozen fragmenten, maar ook ruimschoots de gelegenheid te overpeinzen wat toch zoveel eminente prozaïsten heeft bewogen zich over het mysterieuze fenomeen hunebedden te verbazen. Kortom: een voor liefhebbers niet te missen boek! En…. het kost slechts € 12,-
(ISBN 90 6053 3925)

Kathedralen uit de Steentijd

In juni 2001 verscheen dit boek van de Belgische communicatie-wetenschapper en journalist Herman Clerinx. Clerinx is geen archeoloog, maar heeft zich wel zéér grondig in het onderwerp verdiept. Uitvoerig gedocumenteerd schetst hij een breed beeld van megalitische monumenten in België en Nederland met korte uitstapjes naar de Britse eilanden en Frankrijk.

Hij geeft vroegere opvattingen over het ontstaan en doel van megalieten ruim baan maar verzuimt niet de meer wetenschappelijk onderbouwde theoriën van vandaag te vermelden. Bovendien garandeert zijn beroep een vlotte pen waardoor dit boek het grote publiek zal aanspreken. Gedetailleerde informatie over b.v. hunebedden zul je in het boek van Clerinx niet vinden. Raadpleeg daar voor het bovenstaande boek (of deze website :-)). Dat echter de megalieten meer waren dan producten van prehistorische vrijetijdsbesteding, maakt dit boek volstrekt duidelijk. Treffend is de vergelijking met de middeleeuwse kathedralen als plaatsen niet alleen voor devotie en aanbidding, maar ook als sociaal knooppunt en als uiting van status en macht.

Voor iedereen die geïnteresseerd is in het onderwerp is dit rijk geïllustreerde boek een aanrader!

ISBN: 90 5826 123 9 / 197 pag. Prijs: € 22,70